zaterdag 29 september 2012

Repelsteeltje en de Gruffalo

Wat hebben deze twee zo op het eerste gezicht heel verschillende verhalen gemeen? Nu, beide verhalen gaan over de macht van namen.

Deze week werd ik aan het denken gezet over de kracht van namen. Waarom geven we dingen namen, waarom geven we bepaalde gemoedstoestanden namen en is dat wel zo zinvol?

Een naam geeft ons de mogelijkheid het genoemde te kennen. Kinderen leren al snel spreken en de namen van dingen kennen, zij krijgen op deze manier grip op de wereld. Het geeft ze houvast en een gevoel van wie ze zelf zijn in het geheel.
Later gaan ze ook zelf namen verzinnen, de fantasie gaat een rol spelen, ze bedenken nieuwe dingen en geven deze een bijpassende naam of verzinnen een volgens hun meer logische naam voor iets wat al bestaat.

In de hitserie Game of Thrones wordt vaak gezegd: "Words are wind." Maar namen niet, in dezelfde serie geeft een naam zelfs zoveel macht dat Arya de zelfmoord van Jaqen kan afdwingen.
In veel magische tradities leer je je ware naam kennen, deze naam houdt men veelal voor zich, omdat het je ware essentie bloot geeft.
Repelsteeltje is bij uitstek een sprookje dat gaat over de macht van een naam. Zodra de molenaarsdochter de naam van Repelsteeltje weet te achterhalen is ze bevrijdt van zijn vloek. Het kennen van zijn naam en dus zijn essentie, geeft haar macht over hem.

In de Gruffalo wordt dit ook prachtig weergegeven. Haal de naam Gruffalo uit het boekje weg en de muis is slechts een kletsmajoor die waarschijnlijk door de vos meteen al wordt opgepeuzeld. Maar de muis doet meer! Hij creeërt een beeld van de Gruffalo, hij verteld precies hoe hij zich de Gruffalo verbeeldt en zie de Gruffalo komt zelfs tot leven! 

God sprak een woord en creeërde zo de wereld, staat er in de bijbel. Het woord is dus iets heel machtigs, echter zonder het beeld wat God had voordat hij het een naam gaf, zou het niet hebben bestaan. De combinatie van het woord en het beeld is een heel krachtige magie!

Door het woord of de naam, werd de tijd en de wereld gecreeërd volgens verschillende overleveringen. Het woord is gebonden aan tijd (en verstand) en dit wordt heel duidelijk als je kijkt naar bepaalde woorden. Het woord heks bijvoorbeeld, betekend letterlijk oude vrouw. En ooit was dit ook de associatie die men had bij deze naam. Tegenwoordig kan deze naam voor iedereen verschillende betekenissen hebben, de naam is door de tijd aangetast.

Het beeld echter is niet gebonden aan tijd. Het beeld, een tekening, een rune, een sigil spreekt tot ons onbewuste (en gevoel) en is daarom minder vergankelijk. Door het beeld een naam te geven krijgen we het in onze macht. We trekken het eeuwige de tijd in en brengen het in onze reikwijdte.
Maar het werkt ook andersom, door het weven van verhalen met woorden, kunnen we ook beelden creeëren, die ons meevoeren naar andere werelden. Een verhaal kan een hele wereld tot leven brengen. (Denk ook eens aan de kracht van de televisie!) Woord en beeld samen hebben een enorme invloed op ons.

Het geven van een naam aan mensen en dingen maakt ze kenbaar en geven ons een bepaalde macht over die- en datgene. Wanneer je jezelf bijvoorbeeld heks noemt in onze tijd, kader je jezelf in om jezelf kenbaar te maken naar de ander om de communicatie te vergemakkelijken. Echter het gevaar is dat het beeld dat voor jou bij deze naam hoort wel eens heel anders kan zijn dan die van een ander.
Je maakt jezelf kenbaar, maar spreekt niet dezelfde taal, want de betekenis van de naam is door de tijd vervormt. Je bereikt ermee dat gelijkgestemden elkaar aantrekken, maar dat andersdenkenden waarschijnlijk verder van je af gaan staan. Zolang je je hier bewust van bent, kan taal een mooi gereedschap zijn.

Het verklaart meteen waarom sommige mensen graag labelen, het geeft ze zekerheid over een situatie en dat is prettig. Maar ook waarom sommige mensen het vervelend vinden om gelabeld te worden, het beperkt en kadert in. Het neemt een zekere mate van vrijheid weg, je gaat je gedragen naar de naam of wordt gedwongen je te gedragen naar deze naam van buitenaf.

Hoe dan ook, de kleine muis zet de hele wereld naar zijn hand met zijn tot leven gekomen Gruffalo!


Geen opmerkingen:

Een reactie posten